Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı verilerine göre ülkemizde 2001-2019 yılları arasında toplam 169 hava aracı kazası meydana geldi. Bu kazalarda, 276 kişi hayatını kaybetti, 121 kişide yaralandı.
Pegasus Havayolları‘na ait İzmir-İstanbul seferi yapan Boeing 737 tipi uçak önceki gün kaza yaptı. Sabiha Gökçen Havalimanı’na sert iniş yaptıktan sonra pistten çıkan uçakta bulunan yolculardan 3’ü hayatını kaybetti. Uçak kazasında 180 kişi de yaralandı. İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’nda yaşanan kaza pistlerin güvenliğinden, kaza sonrası yapılması gerekenlere kadar birçok konuyu tekrar gündeme getirdi. En güvenilir ulaşım yolu olarak kabul edilse de, Türkiye’de hava araçlarının karıştığı kaza sayıları bir hayli fazla.
Anadolu Üniversitesi Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Hava Trafik Kontrol Bölümü öğretim üyeleri Yrd.Doç.Dr. Suat Uslu ve Araştırma Görevlisi Kadir Dönmez Hava Trafik Kontrol Bölümü Hava Trafik Kontrol Kaynaklı Uçak Kazalarının İncelenmesi başlıklı bir makale hazırladı. Makale de, hava trafik kontrol alanı üzerine odaklanılarak, hava trafik kontrolörlerinden kaynaklanan uçak kazaları ayrıntılı şekilde ele alındı.
Hava Aracı Kazası Bir Olaylar Zinciri Nedeniyle Yaşanıyor
Uzmanlar, hava taşımacılığının ilk yıllarında meydana gelen kazaların çoğunun makine kaynaklı olduğunu belirtiyor. Donanımsal eksiklikler insanoğlunun havacılığı geliştirmesinde aşması gereken ilk en büyük engeliydi. Zamanla teknolojinin gelişmesi ve güvenlik yatırımların arttırılmasıyla hava araçları daha güvenli hale geldi. Ancak kaza sebepleri sıralamasında artık makine kaynaklı olma değil bu seferde kaza insan odaklı hatalar baş göstermeye başladı.
Prof. James Reason tarafından geliştirilen Reason Hata Modeli’ne göre, hava aracı kazası olaylarının tamamına yakını bir olaylar zinciri nedeniyle meydana geliyor. Kazanın önlenebilmesi için zincirdeki olaylardan en az bir tanesinin ortadan kaldırılabilmesi yeterli olabiliyor. Bir uçuş faaliyetindeki tüm zayıflıkların bilinmesi ve buna göre tedbirlerin alınması gerekiyor.
Havacılıkta emniyet kavramı
- Sıfır kaza
- Tehlikelerden uzak olma
- Hatalardan kaçınma
- Düzenlemelere uyma
Uçak Kazasında Hayat Kaybetme Olasılığı 8 Milyonda 1
Dünya havayolu filolarındaki yaklaşık 25 bin uçak, 50 binden fazla rotada hizmet veriyor. Bu uçakların yaklaşık yarısı aynı anda havada bulunabiliyor. Dünya hava sahasındaki bu yoğunluğa rağmen, uçak en emniyetli ulaşım aracı olmaya devam ediyor. Ancak seyrek de olsa meydana gelen kazalar, havayolu ulaşımına olan güvenin sarsılmasına neden olabiliyor.
Yapılan bir araştırmada, bir yolcunun uçak kazasında hayatını kaybetme olasılığının 8 milyonda 1 olduğu ifade edildi. Bir başka ifadeyle bir yolcunun, uçak kazasında hayatını kaybetmesi için 21 yıl süreyle her gün uçması gerekiyor. Yani risk faktörü son derece düşüktür. Risk faktörü düşük olmasına rağmen, uçak kazalarının nedenleri araştırıldığında, küçük hataların büyük felaketleri doğurduğu görülüyor.
Havacılıkta kaza nedenleri ve emniyet kavramının tarihsel gelişimi
- Teknik faktörler dönemi (1900-1960)
- İnsan faktörleri dönemi (1970-1990)
- Örgütsel faktörler dönemi (1990-bugün)
Kaza yapan hava aracı tipleri bakımından Havacılıkta Kaza Tipleri
- Ticari yolcu uçağı kazaları
- Kargo uçağı kazaları
- Kişisel (özel) uçakların kazaları
- Hava-taksi uçakları veya helikopter kazaları
- Ambulans uçaklar veya helikopterler kazaları
- Gezi balonlarının, helikopterlerinin veya uçaklarının kazaları
- Çok hafif hava araçlarının (ultralight, microlight, gyroplane vb.) kazaları Sıcak hava balonlarının kazaları
- Planör kazaları
Hava aracı kazası olaylarında 184 Türk 92 Yabanca Hayatını Kaybetti
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Ulaşım Emniyeti İnceleme Merkezi Başkanlığı verilerine göre ülkemizde 2001-2019 yılları arasında toplam 169 hava aracı kazası meydana geldi. Bu kazalarda, 184’ü Türk ve 92’si yabancı olmak üzere 276 kişi hayatını kaybetti. Ayrıca 55’i Türk ve 66’sı yabancı toplam 121 kişide bu kazalardan yaralı olarak kurtuldu.
Hava aracı kazası
| Kazaya karışan uçak sayısı | Kazaya karışan uçak sayısı | Ölü | Ölü | Yaralı | Yaralı | |
| Türk | Yabancı | Türk | Yabancı | Türk | Yabancı | |
| 2001 | 9 | – | – | – | 5 | – |
| 2002 | 8 | 1 | 2 | – | 4 | – |
| 2003 | 9 | 1 | 76 | 75 | 6 | – |
| 2004 | 1 | – | 1 | – | 3 | – |
| 2005 | 7 | – | 2 | – | – | – |
| 2006 | 7 | 3 | 1 | – | 3 | 1 |
| 2007 | 6 | 5 | 58 | 2 | 1 | 2 |
| 2008 | 2 | – | 3 | – | 1 | – |
| 2009 | 5 | 1 | 6 | 1 | 8 | 9 |
| 2010 | 4 | 1 | 3 | – | – | – |
| 2011 | 8 | 2 | 5 | – | 6 | – |
| 2012 | 8 | 1 | 8 | 4 | 3 | – |
| 2013 | 4 | 1 | 2 | 3 | 1 | 23 |
| 2014 | 10 | – | 2 | 1 | – | 5 |
| 2015 | 12 | 2 | – | – | – | 9 |
| 2016 | 15 | – | 4 | – | 3 | 3 |
| 2017 | 13 | 1 | 3 | 6 | 7 | 14 |
| 2018 | 12 | – | 6 | – | 1 | – |
Rakamlarla Son 5 yılda Kaza Yapan Hava Aracı ve İşletici Sayıları
- 2019 yılı kazaların 6’sı uçak, 3’ü Çok Hafif Hava Aracı (ÇHHA) ve 1’i helikopter hava aracı ile yapıldı. Bu kazalardan 3’ü genel havacılık, 4’ü eğitim, 1’i havayolu, 1’i hava taksi ve 1’i kargo işletici.
- 2018 yılı kazaların 9’u uçak, 2’si Çok Hafif Hava Aracı (ÇHHA) ve 1’i helikopter hava aracı ile yapıldı. Bu kazalardan 6’sı genel havacılık, 4’ü eğitim, 2’si havayolu işleticisi.
- 2017 yılı kazaların 4’ü uçak, 4’ü Çok Hafif Hava Aracı (ÇHHA) ve 2’i helikopter ve 4’ü balon hava aracı ile yapıldı. Bu kazalardan 4’ü genel havacılık, 5’i eğitim, 4’ü balon ve 1’i hava taksi ile.
- 2016 yılı kazaların 11’i uçak, 2’si Çok Hafif Hava Aracı (ÇHHA), 1’i helikopter ve 1’i balon hava aracı ile yapıldı. Bu kazalardan 5’i genel havacılık, 7’si eğitim, 2’si hava taksi ve 1’i balonla.
- 2015 yılı kazaların 8’i uçak, 3’ü Balon, 2’si Çok Hafif Hava Aracı (ÇHHA) ve 1’i helikopter hava aracı ile yapıldı. Bu kazalardan 7’si genel havacılık, 3’ü balon, 3’ü havayolu ve 1’i hava taksi ile.
1959-2003 yılları arası uçak kazaları
- 1 Şubat 1963 – Middle East Airlines’a ait yolcu uçağı Ankara üzerinde, Türk Hava Kuvvetleri’ne ait askeri yolcu uçağıyla çarpıştı. Kaza da 87 kişi hayatını kaybetti.
- 26 Ocak 1974 – THY’nin yolcu uçağı, İzmir’den kalkışı sırasında yere çakıldı. Beş mürettebattan 4’ü ve 68 yolcudan 62’si hayatını kaybetti.
- 30 Ocak 1975 – THY’nın İzmir-Istanbul seferini yapan Bursa isimli yolcu uçağının Marmara Denizi’ne düşmesi sonucu 4’ü mürettebat ve 37’si yolcu olmak üzere 41 kişi hayatını kaybetti.
- 19 Eylül 1976 – İstanbul – Antalya seferini yapan THY’ye ait yolcu uçağının Toros Dağları’na çarpması sonucu 8’i mürettebat toplam 155 kişi hayatını kaybetti.
- 23 Aralık 1979 – THY’nin Samsun – Ankara seferini yapan Trabzon adlı yolcu uçağı, Ankara yakınlarında türbülans nedeniyle düştü. Dört mürettebattan üçü ve 39 yolcudan 36’sı hayatını kaybetti.
Diyarbakır’da Uçak Piste Çakıldı 75 Kişi Hayatını Kaybetti
- 16 Ocak 1983 – THY’ye ait yolcu uçağı, Ankara’da sis ve kar yağışı nedeniyle yere çakıldı. 60 yolcudan 47’si hayatını kaybetti.
- 4 Nisan 1985– Balıkesir’de bir jet uçağı şehrin üzerine düştü, 14 kişi hayatını kaybetti.
- 29 Ocak 1994– THY’ye ait yolcu uçağı Van yakınlarında, dördüncü iniş denemesinde tepeye çarptı 7 mürettebattan 6’sı ve 55 yolcudan 49’u hayatını kaybetti.
- 7 Nisan 1999 – THY’ye ait yolcu uçağı Adana’dan Cidde’ye giderken, kötü hava şartları nedeniyle, kalkıştan dokuz dakika sonra Ceyhan’da düştü. Suudi Arabistan’a hacıları almaya giden ve yolcusu bulunmayan uçağın 6 mürettebatı hayatını kaybetti.
- 8 Ocak 2003 – THY’ye ait yolcu uçağı Diyarbakır’da inişi sırasında piste çakıldı, 71’i yolcu ve 4’ü mürettebat olmak üzere 75 kişi hayatını kaybetti.
- 26 Mayıs 2003 – Ukrayna’nın özel bir havayoluna ait uçağının Trabzon’da dağa çakılması sonucu İspanyol Barış Gücü askerlerini taşıyan uçaktaki 62’si asker ve 13’ü mürettebat olmak üzere 75 kişi hayatını kaybetti.
- 30 Kasım 2007 – Atlasjet Havayolları’na ait uçak Isparta’da düştü ve 7’si mürettebat 56 kişi hayatını kaybetti.
İlk yorum yapan siz olun