Güneş Sistemi içerisinde kaç uydu bulunur!

Güneşin çekim kuvvetinin etkisiyle; gezegenler, kuyruklu yıldızlar ve meteorların güneş etrafında birikmesiyle oluşan gök cisimleri topluluğuna güneş sistemi adı veriliyor. Peki, Güneş Sistemi kaç uydu barındırıyor?

İçinde bulunduğumuz Güneş Sistemi kaç uydu barındırır? Gezegenlerden farkları nedir? Uydular hangi gezegenlerin çevrelerinde döner? Boyutları nasıldır? Yaşam barındırıyorlar mı?

**Güneş Sistemi** içerisinde bilim çevrelerince kabul edilmiş 8 gezegenden bulunur.

Güneş Sistemi nerededir?

Evimiz olarak nitelendirebileceğimiz Güneş Sistemi, 100.000 ışık yılı çapında olan Samanyolu Galaksisinin merkezinde bulunan ‘Sagittarius A’ isimli kara deliğin çevresinde döner. Samanyolu Galaksisi, uzayda homojen dağılmış ufaklı büyüklü 200 milyarı aşkın galaksiden bir tanesidir.

Güneş Sistemi, galaksi merkezindeki kara deliğin çevresindeki bir turunu 225 milyon ila 250 milyon Dünya senesinde tamamlar. ‘Sagittarius A’ kara deliğinin Güneş’e uzaklığı 26.000 ışık yılı kadardır.

Samanyolu Galaksisi bilindiği kadarıyla en az 200 milyar Güneş benzeri yıldız içermektedir. Bu yıldızların bazısı Güneşten çok ufak, bir kısmı Güneş büyüklüğünde ve azımsanmayacak bir bölümü de çok büyük, hatta gerçek anlamı ile dev gibidir.

Samanyolu Galaksisi grafik görünüm. Orion Spur adlı bir kolun içindedir. https://www.nasa.gov/mission_pages/sunearth/news/gallery/galaxy-location.html

Güneş Sistemi nedir?

Güneş Sistemi, başta 8 adet gezegen ve sayısız miktardaki gök cisimlerini içeren bir yapıdır. Gezegenler, Güneş’e olan uzaklık sırasıyla; Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün olarak adlandırılmaktadır.

İlk dört gezegen, yani Merkür, Venüs, Dünya ve Mars görece küçük ama kayalık ve sert yüzeylidir. Mars ile Jüpiter arasında asteroid kuşağı olarak adlandırılan milyarlarca gök cisminden oluşan asteroid kuşağı bulunur. Sonraki Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün gezegenleri ise gaz devleri olarak kabul edilmektedir.

Güneş Sistemi Neptün’den sonra Kuiper Kuşağı isimli bölge ile devam eder. Burada bazısı ‘cüce gezegen’ sınıfına giren Plüton büyüklüğünde objeler olmak üzere, gök taşları ve kuyruklu yıldız tarzı trilyonlarca gök cismi bulunur.

Daha ötede, yani Güneş’ten 300 milyar kilometre ötede başlayıp, 15 trilyon kilometreye varan uzaklıkta katrilyonlarca irili ufaklı gök cisminden oluşan Oort Bulutsusu olduğu varsayılır. Oort Bulutsusu’nda yine Kuiper Kuşağı gibi gök taşı ve kuyruklu yıldız deposu olduğu düşünülmektedir. Bu bölge hakkında somut bir bulgu veya keşif bulunmamaktadır. Ancak gözlemler ve matematik yolu ile orada olduğu bilinmektedir.

**Güneş Sistemi**, Oort Bulutsusundan bir önceki sınır. Kuiper Kuşağı canlandırması. Kaynak: NASA

Uydu Nedir?

Bir gezegenin ya da başka bir uydunun çevresinde sabit yörüngede dönen gök cisimlerine genel olarak uydu denir. İnsan yapımı olan yapay uydulardan ayırmak amacıyla doğal uydu veya tabii uydu olarak da adlandırılır.

Dünya’nın Ay’dan başka uydusu yoktur. “Ay” sözcüğü, cins isim olarak doğal uydu anlamında da kullanılmaktadır.

Esas itibarıyla gök cisimleri sadece diğerinin etrafında dönmez. Her iki gök cismi ortak bir merkez etrafında döner. Bu merkez noktası kütlesi daha büyük olana daha yakındır. Dolayısıyla kütlesi az olan cisim daha fazla yol alır. Bu tür gök cisimlerine uydu denir.

Dünya ve Ay örneğinde olduğu şekilde, her ikisininde etrafında döndüğü merkez noktası yerküreye çok daha yakın olduğundan sanki sadece Ay Dünya’nın etrafında dönüyormuş gibi görünür.

Eğer iki cismin kütlesi birbirine yakınsa bu durumda objelerden yalnızca birisine uydu demek yerine bu iki cisme ikili sistem denir.

Satürn ve uydularının canlandırması. Kaynak: Pixabay

Güneş Sistemi içerisindeki uydular hangi gezegenlerin yörüngesinde dönüyor?

Güneş Sistemi içerisinde bilindiği kadarıyla 240 tane uydu bulunur. Bunlardan 205 tanesi gezegenlerin yörüngesinde bulunur. 5’i cüce gezegenlerin çevresinde döner. Geri kalanlar ise diğer küçük gök cisimlerinin etrafında bulunur. Bazı uydular Merkür gezegeninden daha büyüktür.

Gezegenlerin çevresinde dönen büyük uyduların yarı çapları şöyledir;

Merkür ve Venüs gezegenlerinin uyduları bulunmaz.
Dünya’nın tek uydusu Ay’ın yarıçapı: 1.737,1 Km.
Mars’ın toplam 2 uydusu vardır. Bunların yarıçapları: Phobos; 11,2 km ; Deimos; 6,2 km
Jüpiter’in yeni keşfedilenler ile birlikte 79 uydusu bulunuyor. Bunlardan en büyük 4’ün yarı çapları: İo; 1.821,6 km, Europa; 1.560,8 km , Callisto; 2.410,3 km, Ganymede; 2.634,1 km.
Satürn’ün 82 uydusu var. Bunlardan en büyük 4 uydunun yarı çapları: Titan; 2.574,7 km, Enceladus; 252,1 km, Mimas; 198,2 km , Tethys; 531 km.
Uranüs’ün bilinen 27 uydusu bulunur. en büyük 4’ün yarı çapları: Titania; 788,4 km, Oberion; 761,4 km, Umbriel; 584,7 km, Ariel; 578,9 km.
Neptün’ün bilinen 14 uydusu vardır. Bunlardan ters yörüngede dönen Triton açık ara en büyüğüdür. En büyük 4 uydunun yarıçapları: Triton; 1.353,4 km, Proteus; 211,5 km, Nereid; 188 km, Larisssa; 97 km.
Güneş Sistemi içerisinde 1.188,3 km yarıçapı ile bir cüce gezegen olan Plüton’un; Charon, Nix, Hydra, Kerberos, Styx isimli 5 uydusu vardır. Bunların içinde Charon 606 km yarı çapı ile en büyüğüdür.