Big Data pandemi süreciyle birlikte sağlıktan alışverişe, eğlenceden ulaşıma kadar her alanda daha çok kullanılıyor. Veri işleme sistemi üzerine kurulu Netflix büyümesini büyük veriye mi borçlu?
MEF Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Erkut #EvdeKal MEFteKal Söyleşilerinde konuğu MEF Üniversitesi Büyük Veri Analitiği Yüksek Lisans Programı Koordinatörü Prof. Dr. Özgür Özlük oldu. Söyleşi de “Koronada Big Datayı Anlamak” konusu ele alındı.
Büyük veri analizinin metot olarak 50 yıldır var olduğunu belirten Özlük, “Büyük veri ve alt yapısını oluşturan yapay zeka 50-60 yıldır var. Ama teorik olarak sahalarda oynarken bir anda büyüyen veri ile kendimizi pratik yaparken bulduk.” Dedi.
Büyük veri hayatımızın her yerinde ?
Veri toplamanın yavaş yavaş otomasyona bağlandığını anlatan Özlük, “Veriden anlam çıkarabilmek için önce veriyi toplayacak alt yapının kurulması gerekir. Sonra veriyi güzelce toplanması ve son olarak analiz edilmesi lazım. Fakat veri toplanırken kurulan alt yapılardan, aktarım işlemindeki sorunlardan ya da yazılımla ilgili sorunlardan dolayı veriler eksik olabiliyor.” Diye konuştu.
Veri analitiğinin yüzde 90’ının veri temizleme oluşturduğunu hatırlatana Özlük, 3 aylık bir projenin 2,5 ayı veri temizleme son 15 günde de 2-3 güzel modelin bulunduğunu anlattı.
Önümüzdeki 10-15 yıllık süreçte her dalda bir veri analitiği alt konusunun açılacağını vurgulayan Özlük, “Olağan eğitim seçeneklerine bakıldığında bu işin başında Bilgisayar Mühendisliği geliyor. Elektrik-Elektronik Mühendisliğinde veri analizi ile ilgili sinyal, kontrol dersleri alınıyor. İstatistik bu işin kaçınılmaz bir parçası. İstatistik alt yapısıyla gelenler çok başarılı oluyor. Hemen hemen herhangi bir mühendislik iyi olur. Ancak Elektrik-Elektronik, Bilgisayar, Endüstri başta geliyor. Bunun yanında İstatistik, Matematik, Fizik sıralanabilir. ABD’de veri bilimi konusunda iyi şirketlerde olan insanlar illaki veri bilimi konusunda doktora yapmamış. Fizik, matematik alanlarında doktora yapmış. Özellikle Endüstri Mühendisliği’nde işin hem matematiğini ve modellemesi görüyorsunuz hem de işletmesini öğrenebiliyorsunuz.” Açıklamasında bulundu.
Özlük, temel bilgisayar programlama, temel matematik ve temel istatistik eğitimi olan kişinin onun üstüne koyacağı en önemli şeyin soru sorabilme yeteneği olduğunu vurguladı.
Big Data Netflix’i büyümesine etkisi nasıl oldu?
Büyük verinin hayatımızın her yerine girdiğini vurgulayan Özlük, “Sanal market corona günlerinde sıkça kullanılıyor. Sanal markete girdiğinizde isminizi veriyorsunuz. Kim olduğunuzu biliyor web sitesi. Hemen size en son şunları aldınız, bunları alan şunları aldı ya da tam çıkarken sepetinize şunu da eklemek ister misiniz dediği şeyler tamamen sizin veriniz ve size benzer müşterilerin verilerinin analiz edilmesiyle ortaya çıkan şeyler.” İfadelerini kullandı.
Marketlerin web sitelerini 300 bine yakın kişi kullanıyordu ancak son pandemi nedeniyle bu rakam milyonları buldu “Ellerinde çok daha fazla işleyecek veri ortaya çıktı.
Netflix’in tamamen veri işleme üzerine kurulu bir şirket olduğunu ifade eden Özlük konu ile ilgili şunları söyledi; “Netflix sizin hangi filmi sevip sevmediğinizi bilmesinin yanında hangi filmin kaçıncı dakikasını kaç kere izlediğinizi bile biliyor. Şirket uzun süre Disney ve Warner Brothers filmlerini gösteriyor. 5-6 yıl önce ellerinde çok veri olduğunu ve insanların neyi sevip sevmediklerini bildiklerini değerlendiriyorlar. En sevilen yönetmenle en sevilen oyuncuyu bir araya getiriyorlar. Kimsenin fark etmediği fakat fark edenin de çok sevdiği bir diziyi yeniden çekelim diyorlar ve ortaya House of Cards çıkıyor.”
House of Cards 1990’larda BBC tarafından çekilen ve 3-4 bölüm yayınlanan mini bir drama. Ancak bu diziyi o izleyen 3-5 kez izliyormuş. İngiltere Parlamentosu’nda bir drama. Diziden haberi olmayanlarda var ancak haberi olanlarda 3-5 kez izliyor. Netflix bu dizide ilginç bir hikaye olduğuna inanıyor ve herkesin sevdiği yönetmen David Fincher yine milyonların sevgilisi Kevin Spacey’i alıp bir film yapıyorlar ve izlenme sayısı önemli rakamlara ulaşıyor.
Özlük’ten 3 önemli tavsiye
Büyük veriyi hızın büyük yaptığını belirten Özlük, “Ne kadar hızlı ürettiğimiz önemli bu konuda. İnternetin yaygınlaşması ile başladı. İnternet üzerindeki her hareketimizi şirketler takip edebiliyordu. Daha sonra nesnelerin interneti ile mobil telefonların, televizyonların, elektronik cihazlar ve araçlarımızın neler yapabildiğini görebilir olduk. Bir uçak uçuş yapmaya başladığı zaman üzerindeki birçok sensör sayesinde 1 saat içinde gigabyteların üzerinde terabytelarca veri üretilebiliyor. Büyük veriyi büyük yapan ne kadar hızlı veri ürettiğiniz.” ifadelerini kullandı.
Eskiden veri denilince sadece satır ve sütün kısmının akla geldiğini ancak şimdi görsel verilerinde artık önemli bir hale geldiğini ifade eden Özlük, “Artık sadece sayı değil veri alanında görüntü ve seste var.” Dedi.
“Veri arttıkça veri çoğalıyor ve veri daha temiz hale geliyor. Bu sayede veri daha bağlı hale geliyor.” Diyen Özlük, büyük veriyi anlamak istemeyenlere şu tavsiyede bulunuyor;
- Telefonunuza neler indirdiğinize dikkate edin.
- Telefonda kullanmadığınız uygulamaları silin
- Telefonunuza uygulama indirdiğinizde pek çok şirkete verinizi takip etme izni veriyorsunuz
İlk yorum yapan siz olun