Otonom Silah Teknolojisine Yatırımlara Artıyor

Savunma Sanayi yatırımlarında yerlilik çalışmalarına hız veren Türkiye otonom silah konusunda önemli mesafeler kaydetti. Yapay zekâ ile donatılmış otonom silahların geliştirilmesi için pek çok ülke gibi Türkiye’de yatırımlarını arttırdı.

Türkiye’de otonom silah geliştirilmesi konusundaki çalışmalara son yıllarda hız verildi. Son yıllarda yapılan önemli yatırımlarla MİLGEM, İHA ve SİHA projeleriyle sayesinde yerlilik oranı yüzde 60’ın üstüne çıktı. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte askeri harekatlarda insanların yerini geçmişe göre daha yoğun bir şekilde makineler almaya başladı. Uzaktan komuta edilen insansız araçlar bir süredir hem ordu envanterlerinde hem de çatışma alanlarında yer alıyor. Önce keşif amaçlı üretilen insansız hava araçları kısa sürede silahlandırılarak hedeflerin imhasında da kullanılmaya başlandı.

Türkiye’nin de aralarında bulunduğu pek çok ülkede uzaktan kontrol edilen insansız hava, kara ve deniz araçlarının geliştirilmesi sürerken bu alanda otonom silahlar ile yeni bir döneme giriliyor.

Halen kullanılmakta olan insansız araçları, personel tarafından uzaktan komuta ediliyor ve hedeflerin imhası da dahil tüm kararlar yine insanlar tarafından veriliyor. Ancak özellikle yapay zekâ teknolojilerindeki gelişmelerle birlikte kontrol ve karar alma konusunda insanlara bağlı olmayan araç ve silahların geliştirilmesi hızlandı ve bu tür araçların ilk versiyonları ortaya çıkmaya başladı.  

Dünyada Otonom Silah Yatırımları Hangi Aşamada?

Geleceğin silahlarının geliştirilmesi için pek çok ülke kendi programını başlattı. Bu alanda yatırımlarına hız veren ülkeler önemli yatırımlar yaptı. Bu konuda yatırım rakamları konusunda öne çıkan ülkelerin başında ABD geliyor. ABD, 2018 yılında “Yapay Zekalı Teknolojilerinin Geliştirilmesi Programı”na 2 milyar dolarlık bir bütçe ayırdı. Ayrıca Amerikan Deniz Kuvvetleri de uçak gemilerinde konuşlandırılacak otonom insansız hava araçlarının geliştirilmesi için bir proje başlattı. Proje kapsamında Northrop Grumman’ın X-47B, Lockheed Martin’in Sea Ghost, Boeing’in Phantom Ray ve General Atomics’in Sea Avenger model otonom uçakları ilerleyen yıllarda uçak gemilerinde görev alacak.

ABD donanması da ayrıca otonom su üstü savaş programı çerçevesinde “Sea Hunter” isimli insansız savaş gemisi programını devam ediyor. İlk olarak 2016 yılında denize indirilen Geminin tamamlanması için yatırımlar hızlandırıldı.

Rusya 2015 yılında bu alandaki teknolojilerin geliştirilmesi için Ulusal Gelişmiş Teknolojiler ve Temel Robotik Merkezi kurdu. Rusya kendisine 2030 yılına kadar ordusunun yüzde 30’nun insansız veya otonom araçlardan oluşmasını hedefi koydu. Rusya ilk otonom hava aracının testlerini de 2019’da gerçekleştirmeye başladı.    

Otonom silah üretimi konusunda açıklanmış resmi bir programı olmasa da dünya medyasında Çin’in bu tür silahların üretimi konusunda milyar dolarlık bir bütçe ayırdığı haberleri sık sık gündeme geliyor.

Avrupa’da otonom silah geliştirilmesi konusunda ise özellikle iki ülke öne çıkıyor: Birleşik Krallık ve Fransa. Birleşik Krallık Savunma Bakanlığı bünyesinde birden çok programın geliştirildiği bildirdi.

Fransa da otonom silah geliştirilmesi konusunda kurduğu Savunma İnovasyon Ajansı ile çalışmalarını sürdürüyor. Bu kapsamda Dassault isimli şirketin geliştirdiği yeni nesil insansız hava

aracı nEUROn öne çıkıyor. nEUROn’un otonom olarak üç saat görev yapabilmesi amaçlanıyor. İsrail ve Güney Kore de otonom silahların geliştirilmesi için program başlatan gelişmiş ekonomiler olarak öne çıkıyor.

Akıllı İHA’lar Önümüzdeki Günlerde Havalanacak

Ülkemizde bu teknolojinin geliştirilmesi konusunda önemli yatırımlar yapılıyor. Yerlilik konusunda yapılan çalışmalar meyvesini verirken savunma ve havacılık ciromuz 9 milyar dolara yaklaştı. Ülkemizin savunması konusunda geleceğin silahlarının tasarımı ve geliştirilmesi için ciddi yatırımlar yapıldı. İnsansız Hava Aracı (İHA) tasarımı ve üretiminde bugüne kadar elde edilen deneyiminden yola çıkılarak bu kez bu tür araçların otonom kabiliyetlere sahip olması için kollar sıvandı. Bu amaçla da kısaca KERKES adı verilen “Küresel Konumlama Sistemi Bağımsız Otonom Seyrüsefer Sistemi Projesi” için düğmeye basıldı.

Ana yüklenicisinin Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret A.Ş. (STM) olduğu projenin detayları şöyle;

• Otonom kabiliyetlerle donatılacak İHA’lar, GPS köreltmesi gibi elektronik harp tehdidinden etkilenmeden görev yapabilecek.
• STM, proje kapsamında otonom hareket edebilen, öğrenebilen, karar verebilen ve sürü olarak verilen görevi yerine getirebilen sistem çözümlerinden oluşan geniş bir ürün yelpazesi tasarlayacak.
• KERKES Projesi STM tarafından yürütülüyor. Şirket bu kapsamda KARGU, ALPAGU ve TOGAN adı verilen üç farklı tipte İHA geliştirmeye çalışıyor.  
• Bu İHA’lar asimetrik harp veya anti-terör alanlarında kullanılmak üzere tek er tarafından taşınabilecek. Otonom veya uzaktan kumanda ile çalışabilme özelliğine sahip olacak. KARGU, döner kanatlı milli vurucu İHA olarak geliştirilecek. Vurucu Döner Kanatlı İHA (VİHA), Yer Kontrol Ünitesi ve İHA Şarj İstasyonu bileşenlerinden oluşacak.
• Gece ve gündüz etkin şekilde hizmet verebilen KARGU, koordinata veya görüntü üzerinden seçilen hedefe güdümlü imha modları ile hassas vuruş gerçekleştirebilecek şekilde tasarlandı.  
• Döner kanat yerine sabit kanatlı olarak tasarlanan ALPAGU da tek er tarafından kullanılabiliyor. KARGU gibi hem otonom hem de uzaktan kumanda ile çalışabilen ALPAGU, keşif ve gözetleme faaliyetlerinin yanı sıra küçük ölçekli tehditleri de etkisiz hale getirebiliyor.
• Özgün gömülü ve gerçek zamanlı görüntü işleme ve derin öğrenme algoritmalarına sahip olan ALPAGU, sabit veya hareketli hedeflere karşı etkin olarak kullanılabiliyor.  
• KERKES Projesi kapsamında tasarlanan üçüncü İHA ise TOGAN. KARGU ve ALPAGU gibi otonom zekâ ve harekât kabiliyetine sahip olacak TOGAN, otonom veya uzaktan kumanda ile tek personel tarafından taşınabilecek. TOGAN, genel maksatlı keşif ve gözetleme görevlerinde kullanılmak üzere özgün görev planlama yazılımları ile donatıldı.
• Döner kanatlı İHA ve yer kontrol bileşenlerinden oluşan sistem tek er tarafından gece ve gündüz kullanılabiliyor.