Piyasadaki Kaçak Akaryakıt Oranı Yüzde 8

Kaçakçılık olayları toplum sağlığına ve çevreye büyük zararlar veriyor. Bu durum ciddi vergi kayıplarına neden oluyor. Araştırmalara göre ülkemizde piyasadaki kaçak akaryakıt oranı yüzde 8 civarında.

Akaryakıt kaçakçılığı sebebiyle devletler ciddi vergi kayıpları yaşıyor. Toplum sağlığı ve çevreye verdiği zararların yanı sıra kaçak akaryakıt konusu ülke ekonomilerini de olumsuz etkiliyor. Özellikle terör örgütlerinin önemli bir gelir kaynağı haline gelen kaçakçılık faaliyetlerinin çözümü için devletler ciddi önlemler alıyor.

Jandarma Genel Komutanlığı Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanlığı’ndan Jandarma Yüzbaşı Güven Öngören ve Jandarma Astsubay Kıdemli Üstçavuş Yusuf Özyurt “Akaryakıt Kaçakçılığının Türkiye’deki Durumu” başlıklı önemli bir rapor hazırladı.

Yapılan araştırmalara göre ülkemizde yıllık kaçak akaryakıt miktarı kaçağın yaklaşık 3 milyon ton.

Kaçak Akaryakıt Konusunda Yapılan Çalışmalar Neler?

Akaryakıt kaçakçılığı ile mücadelede, İçişleri Bakanlığı ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) arasında işbirliği protokolü yapıldı. Bu protokol ile Jandarma Genel Komutanlığına verilen denetim görevleri, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele, 5015 sayılı Petrol Piyasası ve 5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunları ile yürütülüyor.

İkincil mevzuatlara göre, İl Jandarma Komutanlıkları KOM Şube Müdürlüklerinde görevli eğitimli denetçi personel tarafından da bu çalışmalar yürütülmeye devam ediliyor. Piyasada dolaşımda bulunan kaçak akaryakıt oranı ve kolluğun bu kaçağın ne kadarını yakalayabildiği ile ilgili 2017 yılı verileri kullanılarak bir çalışma yapıldı.

2017 Yılında Tüketilen Tahmini Akaryakıt Hesabı

Araç Çeşitleri	Araç Sayısı	Yıllık Ortalama Km	100 km de Tüketilen Tahmini Yakıt (litre)	Tahmini Yıllık Yakıt Miktarı (ton)	Araç Başı Tüketilen Tahmini Yıllık Yakıt Miktarı (litre
Otomobil (LPG Hariç)	7.376.712	13.117	6	5.805.620	787
Minibüs	478.618	26.396	8	1.010.688	2.112
Otobüs	221.885	44.491	20	1.974.377	8.898
Kamyonet	3.642.625	17.845	9	5.850.238	1.606
Kamyon	838.718	45.735	30	11.507.630	13.721
Motosiklet	3.102.800	3.766	4	467.406	151
Özel Araç	60.099	–	–	74.523	1.240
Traktör	1.838.222	–	–	2.279.395	1.240
Toplam	17.559.679			28.969.877	1.650

TÜİK verilerine göre ülkemizde toplam 17 milyon 559 bin 679 araç bulunuyor ve yıllık tahmini 28 milyon 969 bin 887 ton yakıt tüketiyor.

KAYNAK: Jandarma Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanlığı

ülkemizde kaçak akaryakıt ile ilgili olarak Energy Economics Dergisi’nde 2015 yılında yayımlanan makaleye göre aylık yaklaşık 5-23 milyon litre aralığında olduğu belirtiliyor.

Rakamlarla Akaryakıt Kullanımı ve Kaçakçılık

TÜİK istatistiklerine göre ülkemizdeki araç sayısı 17 Milyon 559 bin 679 (LPG’li araçlar hariç)
Ortalama araçların yaptıkları kilometreler alınarak teknolojilerine göre araç başı ortalama tahmini (100 km/litre) tükettikleri yakıt miktarı 1.650 litre olarak hesaplandı.
Ticaret Bakanlığından, 2017 yılında Irak’tan ülkemize giren araç miktarı sayısı (Çekici, Tanker, Kamyon) 601 bin 127 olarak alındı.
Bu araçların muafiyet kapsamında (çekici 550 litre, tanker ve kamyon 350 litre) 309 bin 589 ton akaryakıt getirdiği değerlendirildi.
2017 Yılında Muafiyet Kapsamında Irak’tan Ülkemize giren 495 bin 974 TIR-Çekici toplam 272 bin 786 ton akaryakıt getirdi.
Yine 2017 yılında giriş yapan 15 bin 9 tanker 5 bin 253 ton akaryakıt getirdi. 90 bin 144 kamyon ise 31 bin 550 ton akaryakıt getirdi.
Irak’tan günlük olarak araç depolarında getirilen (Karınca Metodu) akaryakıt tahmini tüketimin %1 olduğu değerlendirildi.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu 2017 verilerine göre yasal akaryakıt satışları (motorin ve benzin) 26 milyon 469 bin 575 ton. Irak’tan muafiyet kapsamında araç depolarında getirilen akaryakıt 309 bin 589 ton olup, yasal satışlar toplamda 26 milyon 779 bin 164 ton hesaplandı.
Araç başı yaklaşık 1.650 litre yıllık akaryakıt tüketimi olduğu varsayıldığında, yıllık toplam tahmini akaryakıt tüketimi 28 milyon 973 bin 470 ton olup, yasal satış ve tahmini tüketim miktarı arasındaki fark 2 milyon 194 bin 306 ton.
Bu farkın oluşturduğu piyasadaki tahmini kaçak oranı yüzde 8,1’dir. İçişleri Bakanlığı (Emn.Gn.Md.lüğü, J.Gn.K.lığı, Sah.Güv.K.lığı) ve Ticaret Bakanlığının 2017 yılında ele geçirdiği toplam akaryakıt miktarı 63 bin 921 tondur ve kaçağın yaklaşık yüzde 2,9’unun yakalandığı değerlendirildi.

Akaryakıt Kaçakçılığı Ortaya Çıkardığı Durumlar Neler?

Organize suç ve terör örgütleriyle mücadelede devletin tüm kurum ve kuruluşları ile topyekûn daha detaylı ve bütüncül bir yaklaşımla mücadele edilmesi zorunlu hale geldi. Jandarma Genel Komutanlığınca bugün olduğu gibi önümüzdeki dönemde de kaçakçılık suçlarıyla azim ve kararlılıkla mücadeleye devam ediliyor. Akaryakıt kaçakçılığının ortaya çıkardığı olumsuz durumlar şunlar;