Blok zinciri (blockchain) denildiğinde herkesin aklına Bitcoin geliyor. Bitcoin gibi kripto paraları destekleyen blockchain teknolojinin kullanım alanı bu paraların çok ötesinde. Peki nedir bu Blok Zincir?
Dijitalleşme, hayatımızın her alanında köklü değişikliklerin gerçekleşmesini sağlarken teknolojik yenilikler yaşantımızda adeta sessiz devrimler yapıyor. İnternet bu sessiz devrimlerden biriydi. Son dönemde ise akıllı telefonlar benzer etkiyi yaptı.
Akıllanmaya başlayan cep telefonları, bilgisayarların insanların cebine girmesini sağlarken, günlük yaşantının yanında bilgiye erişimi kolaylaştırırken, işlevsel biçimini de değiştirdi. Bu sessiz devrimlerin en yenilerinden birinin altında ise blockchain (blok zinciri) imzası olacak gibi görünüyor.
Blok Zincir teknolojisinin tarihi ne zamana dayanır?
Her ne kadar bitcoin ile hayata başlamış gibi gözükse de blockchain teknolojisinin tarihi çok daha eskilere dayanıyor. Doksanlı yılların başında blockchain ana prensiplerini ele alan üç makale yazıldı.
- 1991 yılında Stuart Haber ve Scott Stornetta’nın kaleme aldığı makalede anlatılan ve dijital belgelerin zaman damgası ile geriye dönük olarak değiştirilememesini sağlayan çözüm, blockchain teknolojisinin ana fikirlerinden biri olarak kabul ediliyor.
- 1996 yılında Ross Anderson tarafından yazılan makalede ise yapılan değişikliklerin silinemeyeceği, merkezi olmayan bir veri kayıt sistemi anlatıldı.
- 1998 yılında Bruce Schneier ve John Kelsey’nin yazdığı makalede ise şifreleme yapısı ele alındı.
Peki Nedir Bu Blok Zinciri (Blockchain )?
Yakın zamanda adını herkesin sıkça duyduğu kripto veya dijital para olarak bildiğimiz Bitcoin’in arkasında aslında bir Blockchain Teknolojisi yer alıyor. Peki nedir bu Blok Zincir (Blockchain)?
Blockchain, özünde bir veri işlem defteri. Bloklardan oluşan zincir yapıdaki Blockchain, şifrelenerek imzalanan işlemlerin takibini sağlayan dağınık yapıdaki veritabanı sistemi. Blockchain sistemindeki veriler, diğer veritabanı sistemlerinden farklı olarak işlem benzersizliğini ve güvenilirliği sağlamak için dijital olarak imzalanıyor.
Değiştirilemez olması sebebiyle, sistem ve içindeki bütün işlemlerin bütünlük ve güvenlik içinde olması hedeflendi. Daha önceki veri sistemlerinde, verilerin kopyası Server veya Root denilen tek merkezde tutulurken, Blockchain kopyaları, blok zincirindeki tüm aygıtlarda muhafaza edilir ve değiştirmeye imkan vermez.
Para transferlerinde atılan her adım bir bloğu oluşturur. Örneğin göndericinin ismi, gönderilen tutar gibi bilgilerin her biri bir bloktur. Transfer işlemi sırasında oluşturulan bu bloklar şifrelenir, asla değiştirilemez ve kırılamaz hale getirilir. Bu bloklar ağdaki tüm aygıtlara dağıtılır ve herkeste aynı şifreli bilgiler bulunur.
Blok Zincir (Blockchain) Nasıl Çalışır?
Blockchain’de yeni bir işlem yapıldığında veya mevcut bir işlem üzerinde düzenleme yapıldığında, blockchaindeki aygıtlar önerilen blockchain bloğunun geçmişini ve doğruluğunu değerlendirmek için algoritmalar yürütür. Eğer aygıtların çoğunluğu, tarihin ve imzanın geçerli olduğu konusunda bir fikir birliğine varırsa, yeni işlem bloğu deftere kabul edilir ve işlem zincirine yeni bir blok eklenir. Çoğunluk, defter girişinin eklenmesine veya değiştirilmesine katılmazsa, reddedilir ve zincire eklenmez. Dağınık olarak çalışan mutabakat modeli, blockchain’nin dağıtılan bir defter gibi çalışmasına izin verir.
Blockchain (Blok Zinciri) Sınır Tanımıyor
Blockchain teknolojisi, kullanıcılarına dijital kimlik üzerinde bugüne kadar benzeri görülmemiş bir kontrol imkanı sağlıyor. Küresel ve herkese açık veri defteri olan blockchain yalnızca kripto paraların üretiminde veya transferinde değil birçok farklı alanda saklama, yönetme ve depolama gibi işlemler için kullanılıyor. Blockchain sadece finans sektörü ile sınırlandırılmadı. Dijital teknolojinin sunduğu imkan işletmeler tarafından da fırsata dönüştürüldü.
Çoğu otorite tarafından, blockchain teknolojisinin dördüncü sanayi devriminin merkezinde yer aldığı söyleniyor. İnsanlığın önündeki süreçte teknolojinin, insan hayatına getireceği büyük etkinin sosyal medya, büyük veri, robotlar ya da yapay zeka gibi teknolojiler sayesinde gerçekleşmeyeceğini ifade eden Don Tapscott, gerçek devrimin dijital paranın temelini oluşturan blockchain olduğunu ifade ediyor. Blockchain teknolojisi ile farklı sektörlerin teknolojiyle entegre olmasını sağlayan önemli adımlar atıldığı görülüyor.
Blok Zincir Teknolojisinin Önemli Kilometre Taşları?
Bitcoin, blockchain’in kullanım alanlarından sadece biriydi ve blockchain uygulamaları kripto paralarla sınırlı değildi. Merkezi olmayan yapılar sayesinde kişi ve kurumlar arasında dijital güven ortamı tesis edilmesini sağlayan teknolojinin değerinin anlaşılması kolay olmadı. Bu anlamda blockchain ile daha fazlasının yapılabileceğine inanan Vitalik Buterin’in 2015 yılında diğer bir kripto para olan Ethereum’u kullanıma sunması, blockchain teknolojisi için önemli kilometre taşlarından biri oldu.
Akıllı sözleşme desteğinin yanı sıra bireylere varlıkları veri tabanlarına kaydetme imkanı veren Ethereum, dağıtık uygulamalar geliştirilebilen bir platform olarak hayatımıza girdi ve blockchain ekosistemine ilham verdi. Blockchain artık konferanslarda konuşulmaya, eğitim içeriklerine konu olmaya başlamıştı. Kurumlar da teknolojiyi gündemlerine alırken vaatlerini ve kullanım alanlarını araştırmaya koyuldular. Farklılaşan ihtiyaçlar doğrultusunda mevcut platformlar iyileştirilirken yeni çözümler de geliştirildi. Artık teknolojiyi test etme zamanı gelmişti.
Yeni nesil girişimlerden dev kurumlara kadar birçok şirket, blockchain’in çözüm olabileceği alanlarda denemeler yapmaya başladı. Yapılan bu denemelerin teknolojinin potansiyelinin yanı sıra geliştirilmesi gereken yönleri de gözlemleniyordu.
Dünya genelinde büyük firmaların yaptığı blok zincir uygulamalarından bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz;
- Teknoloji devi IBM, Avrupa’da büyük firmalar ile blockchain teknolojisi üzerinden dijital ticaret zinciri kurma girişiminde bulundu.
- Dünyanın en büyük deniz taşımacılığı ve lojistik firmalarından biri olan Maersk Line şirketi, uluslararası sularda seyreden gemi ve yüklerinin operasyon işlemlerinde zaman ve maliyette avantaj sağlamak için, süreci hızlandırmak ve evrak prosedürlerinden kurtulmak amacıyla IBM şirketi ile stratejik iş ortaklığı yaparak blockchain altyapısını kullanmaya başladı.
- Gıda güvenliği ile ilgili tedarik zincirlerini blockchain teknolojisi ile kontrol altında tutmak için Dünyanın en büyük gıda devleri Walmart, Nestle, Unilever, Dole, Kroger gibi firmalar da IBM ile iş ortaklığı yolunu seçti.
- İsveç Yönetimi, tapu ve sicil kayıtlarının korunması ve yönetilmesi için blockchain teknolojisini kullanmak üzere girişimlerde bulundu.
- Global teknoloji firması Bitfury, blockchain teknolojisi ile arazi tapusu tescil işlemleri için pilot ülke olarak Gürcistan ile anlaşma imzaladı.
Kaynak : Türkiye Blockchain (Blok Zinciri) Platformu
İlk yorum yapan siz olun