Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi (NASA) 10 sene içinde yeniden Ay’a ve ardından da Mars’a insan göndermeyi planlıyor. NASA, xEMU adını vererek astronot giysilerini yeniden tasarladı.
Yıllar önce Mercury programı ile başlayan uzay uçuşlarında astronotların giysileri bugüne göre ilkel sayılabilirdi. O zamanlarda uzay elbiseleri tasarlanırken, ABD ordusunun yüksek irtifada uçan pilotları için üretilmiş alüminyum folyo benzeri kıyafetlerden esinlenilmişti.
Eski tip astronot giysilerinin problemleri neydi?
Kapsülünün içinde olan astronotlar için imal edilen özel giysilerin ilk versiyonları dışarıdaki aşırı sert uzay şartlarında yeterli güvenliği sağlamadığı gibi rahat hareket etmeyi de engelliyordu.
Benzer şekilde Ay yüzeyine ayak bastığında veya boşlukta uzay yürüyüşü yaparken uzay giysisi içerisinde zorluk çeken astronotlar için zaman içerisinde daha güvenli pek çok elbise tasarlandı.
Ancak yenilenen bu elbiseleri giymek ve çıkartmak aşırı zahmetliydi. Yer çekimsiz ortamda bunları giymek bile saatler sürüyordu. Buna ilaveten görev esnasında astronotun hareket kabiliyetini aşırı şekilde kısıtlıyordu.
Harrison Schmidt Ay yüzeyine kazık çakan astronot olarak bilinir. Ancak, Schmidt’in giydiği uzay elbisesinin içinde rahat hareket edemediği ve yüzeyden bir şey alırken tökezleyerek düştüğünün görüntüleri halen hatırlanmaktadır.
Ayrıca kumdan daha ince olan ve mini cam parçacıkları gibi keskin olan ay taşı regolit bu elbiselere yapışarak ciddi zarar veriyor ve en hafif deyimi ile giyen astronotları aşırı rahatsız ediyordu.
Astronot giysisi son moda kreasyonu; xEMU nedir?
NASA 2024’de Ay’ın güney kutbuna ve ardından da Mars’a astronot göndermeyi planlıyor. Bu nedenle uzay kıyafetleri sorununun çözülmesi en önemli hedeflerden biri olarak belirlenmişti.
Yeni giysi, NASA’nın Johnson Uzay Merkezi’ndeki Antropometri ve Biyomekanik Tesisindeki bilim insanları tarafından insan vücut hatlarına göre özel uyum ile üretildi.
Bu çalışmaların sonucunda Ay ve Mars yolculuklarında kullanılacak “Extravehicular Mobility Unit” (xEMU) adı verilen uzay kıyafetleri Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) tarafından basına tanıtıldı.
Elbisenin ilk hedefi elbette ki onu giyen astronotu ölümcül uzay şartlarından korumak. Tehditler arasında; çok yüksek ve çok düşük sıcaklıklar, radyasyon, mini gök taşları, düşük atmosfer basıncı ve solunacak havanın olmayışı başta geliyor. xEMU gölgede eksi 250 derece Fahrenheit ve güneşte + 250 dereceye kadar sıcaklığa dayanacak şekilde üretilmişti.
Kıyafetle astronot hareket kabiliyeti artacak
xEMU’nun sırt çantasında bulunan taşınabilir yaşam destek sistemi aynı zamanda elbisenin kontrol merkezi olarak da çalışıyor. Karbondioksit ve diğer zehirli gazları filtreliyor ve iç sıcaklığı yaşanabilir seviyede sabitliyor. Herhangi bir sebeple arıza olursa yedek destek merkezine sahip. Ayrıca xEMU sayesinde astronotların hareket kabiliyetleri ve iletişim kaliteleri artmış olacak.
Yeni uzay elbisesi xEMU gelişmiş malzemelerle ve 16 katman kullanılarak imal ediliyor. Giysinin tasarımında diz, omuz ve dirsek gibi mafsalları özel planlandığı için astronotlar doğala en yakın şekilde hareket etme kabiliyetine sahip olacak.
xEMU giyecek astronotlar üstlenecekleri görevlere göre bir kaç tane mikrofon içerecek kasklarının içerisinde komik, sıkıcı ve terletici bereleri takmak zorunda kalmayacak. Uzay kıyafetleri gidilecek ortamlara göre geliştirilebilecek.
Giysi 2024 senesine dek Uluslar Arası Uzay İstasyonundaki astronotlar tarafından test edilecek. Elde edilecek verilere, farklı atmosferik şartlara ve beklenmeyen ortamlara göre özelleşebilecek.
Astronot uzay elbisesi içerisinde ihtiyaçlarını nasıl gideriyor?
xEMU’yu giyen herkes bütün bu gelişmelere rağmen vücut sıvılarının emilimi için birbirine dikilmiş ticari ürünlerin bir kombinasyonu olan bebek bezi benzeri bir giysiyi eskiden olduğu gibi yine giymek zorunda kalacak. Astronotlar genel olarak ‘bez bağlamayı’ istemez. Ancak saatler süren uzay yürüyüşleri esnasında ‘İhtiyaç Molası’ veremeyecekleri için bez kullanımı devam edecekler.
İlk yorum yapan siz olun